Ispitivanje funkcije pluća kod deteta, dece
Najjednostavniji način ispitivanja ventilacije pluća je merenje vitalnog kapaciteta (VC) i ekspirijumskog protoka pomoću spi- rometra. Standardne vrednosti parametara u ovim merenjima se određuju prema uzrastu, polu i visini deteta. Manevar forsiranog ekspirijuma potreban za određivanje parametara funkcije pluća može izvesti većina dece uzrasta od šest godina, a standardi postoje i za decu uzrasta od četiri godine. Ekspirijumski protok na nižim plućnim volumenima (50% i 25% VC) ne zavisi od disajnog napora i predstavlja meru funkcije periferijskih disajnih puteva. Merenje FRC, RV i otpora protoku vazduha u disajnim putevima zahteva upotrebu pletizmografa i spirometra.
Poremećaji funkcije pluća mogu se opisati kao opstrukcioni (snižen protok kroz disajne puteve, a povišen RV ili FRC) i restrik- cioni (sniženi VC i TLC, a relativno očuvani protok i FRC).
Opstrukcioni poremećaji koji su češći kod dece i mogu se otkriti merenjem volumena vazduha izdahnutog u prvoj sekundi manevra forsiranog vitalnog kapaciteta (forsirani ekspiracioni volumen u prvoj sekundi – FEV1), kao i merenjem vršnog ekspiracionog protoka (engL, „Peak Expiratory FIow“- PEF) koji predstavlja maksimalnu brzinu protoka vazduha izmerenu tokom forsiranog ekspirijuma. Ovaj parametar se najjednostavnije meri meračima vršnog protoka („pikfloumetrima”), jednostavnim, lako dostupnim uređajima podesnim za upotrebu u ambulantnim uslovima i u kući. Vršni ekspiracioni protok je uglavnom mera protoka vazduha kroz centralne disajne puteve i jako zavisi od napora uloženog u izvođenje manevra merenja.
Ispitivanjem funkcije pluća se može utvrditi postojanje reverzibilne bronhoopstrukcije koja karakteriše astmu. Značajan porast parametara funkcije pluća posle udisanja bronhodilatatora (kod dece porast FEV1 za više od 10%) ukazuje na postojanje bronhal- ne hiperreaktivnosti. Bronhoprovokacioni testovi se, takođe, koriste za postavljanje dijagnoze bronhalne hiperreaktivnosti. Neki od njih su laki za izvođenje (merenje funkcije pluća pre i posle šesto- minutnog trčanja), a za izvođenje drugih (udisanje metaholina ili hladnog vazduha) su neophodni posebni oprema, prostor i speci- jalizovani stručnjaci.
