Hemoroidi

Hemoroidi su normalna anatomska struktura nastala najverovatnije u toku evo­lucije sa prelaskom čoveka na uspravni hod. Venske anastomoze u submukozi iz­nad zupčaste linije formiraju unutrašnji he-moroidalni splet koji drenira vensku krv u sistem vene porte. Spoljnji hemoroidalni splet nalazi se ispod zupčaste linije i ispod perianalne kože lateralno od mišića anal­nog kanala i drenira vensku krv u sistem donje šuplje vene. Oba ova venska sistema povezana su mnogobrojnim venskim sudovima te na taj način omogućuju komu­nikaciju vene porte i donje šuplje vene. Simptomatski hemoroidi predmet su inte-resovanja kliničara. Vezuju se za zatvor i ponavljana napinjanja kod pražnjenja creva, zatim za trudnoću i uopšte sva sta­nja koja dovode do povećanja pritiska na venski krvotok u maloj karlici i trbuhu. Varikoziteti vena takode imaju svoju ulogu, ali ona nije preterano značajna. U prilog toj činjenici ide i podatak da hemoroidi ni­su češći kod bolesnika sa portalnom hiper-tenzijom. 

Unutrašnji hemoroidi

Unutrašnji hemoroidi se pojavljuju kao izrasline u gornjem delu analnog kanala i donjem delu rektuma i obuhvataju unutra­šnji hemoroidalni venski pleksus. Tri glavna hemoroidalna čvora nalaze se u levom bočnom i prednjem i zadnjem de­snom položaju u odnosu na analni kanal (na 1, 5 i 9 sati). Između njih se često na­laze manji dodatni hemoroidi. Prema nji­hovom položaju delimo ih na: hemoroide prvog stepena koji se nalaze u analnom kanalu i nikada ne prolabiraju kroz anus; hemoroide drugog stepena koji prolabira­ju prilikom defekacije kroz anus, ali se spontano reponiraju; hemoroide trećeg stepena koji ostaju prolabirani te se mo­raju manuelno reponirati, i hemoroide če­tvrtog stepena koji su na dugim peteljka­ma koje se ne mogu reponirati u analni kanal.

Spoljašnji hemoroidi

Spoljašnji hemoroidi se pojavljuju izvan analnog kanala i razlikuju se od unutrašnjih hemoroida, ali su češće samo produžetak venskog pleksusa unutrašnjih hemoroida (mešana forma-c) koja predstavlja apso­lutnu indikaciju za hirurško rešavanje. Di­jagnoza se postavlja već inspekcijom kod spoljašnjih hemoroida, a kod unutrašnjih hemoroida je neophodan anoskopski pre­gled, mada je kod unutrašnjih trombozira-nih hemoroida dovoljan i digitorektalni pregled. 

Krvarenje

Krvarenje je obično prvi znak simpto-matskih hemoroida i najčešće se primeti kao prisustvo svetlocrvene krvi na stolici, posebno nakon perioda opstipacije ili kao jasna krvava mrlja na toalet papiru. Vre­menom se povećava količina izgubljene krvi nakon defekacije, koja ponekad mo­že zahtevati i hospitalizaciju i nadoknadu krvi, mada je, uopšteno govoreći, retka ozbiljna sekundarna anemija kod hemoro­ida. Velika je stručna greška ne uputiti pacijenta sa krvarenjem iz anorektuma na dodatnu dijagnostiku proksimalnih segme­nata (kolonoskopija, irigografija) da bi se isključila druga patološka stanja, bez obzi­ra što je sa sigurnošću postavljena dijagno­za hemoroidalne bolesti. 

Tromboza

Tromboza unutrašnjih hemoroida je akutno bolno stanje koje se javlja najčešće nakon napinjanja kod hroničnog zatvora ili proliva, kada se analni sfinkteri kontrahu-ju oko prolabiranih hemoroida i onemogu­će njihov povratak u analni kanal. Takode, neadekvatna repozicija hemoroida nakon prolapsa može biti uzrok tromboze unutra­šnjih hemoroida. Sa prilivom krvi i pove­ćanjem venskog pritiska dolazi do trombo-ze. Spoljašnji trombozirani hemoroidi su u stvari perianalni hematom, a dominantni simptomi su jak bol i napet, plavičast čvor ispod kože ili anoderma, obično multilobu-laran, nekoliko milimetara do nekoliko santimetara u promeru. Tromboza spolja-šnjih hemoroida nastaje najčešće nakon iz­nenadnog povećanja venskog pritiska, po­sle podizanja tereta, kašlja, napinjanja prilikom defekacije ili porođaja, odnosno iz sličnih razloga kao i tromboza unutra­šnjih hemoroida. Spoljašnji trombozirani hemoroidi se najčešće spontano saniraju za desetak dana.

Ako se pacijent javi lekaru unutar prvih 48 sati, indikovana je ekscizija promene sa primarnom suturom ili bez nje, što zna­čajno smanjuje trajanje oporavka i tregobe pacijenta. Incizija tromboziranog hemoro­ida nije tako efikasna i ne preporučuje se. Unutrašnji trombozirani hemoroidalni čvor treba ekscidirati u lokalnoj anesteziji, uz obaveznu suturu, zbog značajnog krvare­nja, i kompresiju sa gazama natopljenim antiseptičkim rastvorima. Konzervativni tretman u oba slučaja podrazumeva miro­vanje u postelji uz sedenje u rastvoru hi-permangana nekoliko puta dnevno po 15 minuta, tople obloge, anestetičke kreme i regulisanje (razmekšavanje) stolice. Sličan tretman se sprovodi i nakon operativnog rešavanja tromboziranih hemoroida. 

Prolaps i gangrena

Prolaps i gangrena hemoroida je naja­kutnije stanje u hemoroidalnoj bolesti, koje se manifestuje jakim bolom, krvare­njem, sekrecijom sluzi i prisustvom ne-reponibilnih, tromboziranih hemoroida. Treba oprezno pokušati, u ranim stadijumi-ma, repoziciju prolabiranih hemoroida u unutrašnjost analnog kanala i zadržava­nje u tom položaju sa kompresijom od spo-lja sa gazama uz približavanje gluteusa jedan drugom flasterima. Ako to nije moguće, treba infiltrisati celu cirkumferen-ciju analnog otvora sa 0,5% Markainom ili 1% Novocainom, uz eventualni doda­tak adrenalina radi anemizacije 1 : 200 000, nakon čega se učini pažljiva dilatacija sfinktera uz repoziciju hemoroida. Ovakav tretman nije dugotrajnog efekta, tako da većina autora predlaže operaciju unutar hospitalizacije, koju ovakvo stanje veoma često i zahteva.