Šta su prelomi tela butne kosti (fractura corporis femoris)?
Butna kost je najjača i najduža kost u telu sa veoma dobrom prokrvljenošću. Oko butne kosti nalazi se jak mišićni mider, pa je potrebna veoma velika sila da bi došlo do preloma butne kosti. Upravo zbog ovog jakog mišićnog midera, često dolazi do pomeranja fragmenata kostiju i mogućnosti otvorenih preloma.
Postoje tri vrste fraktura butne kosti. Tip I su spiralni prelomi. Tip II su kominutivni prelomi. Tip II su otvoreni prelomi.
Uzrok nastanka preloma butne kosti su najčešće saobraćajne nesreće sa brojnim drugim frakturama i povredama u telu, direktan udarac u predeo butine, prilikom padova sa velikih visina, kod skijaša, hokejaša i u drugim sportovima koji podrazumevaju kontakt i brzinu, prilikom upucavanja iz vatrenog oružja…
Moguća je pojava preloma butne kosti kod malih trauma, ukoliko su one oslabljene osteoporotičnim procesom, kod prisustva metastaza, cisti, ili kod Padžetove bolesti.
Prelomi butne kosti zbog svega navedenog se javljaju nešto redje u odnosu na ostale frakture, ali se veoma češće komplikuju. Statistički podaci pokazuju da se prelomi butne kosti javljaju kod jedne osobe na 10 000 u toku jedne godine. Češće se javljaju kod osoba mladjih od 25 godina i kod osoba starijih od 65 godina Osobe muškog pola nešto češće bivaju pogodjene ovom povreom od osoba ženskog pola.
Kako se manifestuju prelomi butne kosti?
Simptomi i znaci preloma butne kosti najčešće su
- pojava veoma jakog bola koji može da zrači u prepone
- otok
- može biti prisutan deformitet sa skraćivanjem povredjene noge
- postoji ograničenost pokreta butine i kolena
- veoma često dolazi do pojave hematoma zbog izrazitog krvarenja
- pacijenti mogu izgubiti veliku količinu krvi, pa postoji opasnost od razvoja hipovolemijskog šoka
- pri pregledu postoje krepitacije (škripanje i pucketanje koštanih okrajaka) kao i patološka pokretljivost
- veoma je velika šansa za nastanak neurovaskularnih povreda zbog čestog pomeranja fragmenata kostiju
- moguća je pojava spoljašnjih preloma kada okrajak kosti probija kožu
Kako se postavlja dijagnoza preloma butne kosti?
Anamneza sa kliničkom slikom i objektivnm pregledom je najčešće dovoljna za postavljanje dijagnoze preloma butne kosti. Potrebno je načiniti detaljan pregled neurovaskularnog statusa, zbog pojave česth komplikacija u tom smislu.
Definitivna dijagnoza se najčešće postavlja rendgenskim snimkom u dva pravca.
Potrebno je načiniti laboratorijske analize u smislu krvne slike, biohemije i vremena krvarenja zbog često udruženih veoma jakih krvarenja sa gubicima krvi kod ovih preloma.
Kod sumnje na osteoporozu može se načiniti i DEXA (osteodenzitometrija) pregled radi uvodjenja adekvatne terapije kod postojanja ove bolesti.
Kako se leči prelom butne kosti?
Lečenje preloma butne kosti je u najvećem broju slučajeva operativnim putem, plasiranjem intramedularnog Kišnerovog klina, ali i spoljašnjom fiksacijom pločom i zavrtnjevima. Nakon operativnog lečenja potrebno je koristiti štake radi rasterećenja povredjene noge.
Nakon lečenje potreban je plan fizikalne rehabilitacije i eventualno lečenje osnovne bolsti koja je izazvala prelom (kod patoloških fraktura).
