Šta je subduralni hematom (hematoma subdurale)?
Povrede glave spadaju u glavne uzročnike smrtnog ishoda kod osoba mladjih od 50 godina. Moždano tkivo je oivičeno moždanim opnama, a dura mater predstavlja tvrdu moždanu opnu koja odvaja tkivo od kostiju. Subduralni hematomi su krvarenja koja se nalaze ispod ove, tvrde moždane opne.
Subduralni hematom se prema svom kliničkom toku može podeliti na akutni i na hronični. Akutni hematomi su u najvećem broju slučajeva povezani sa značajnom povredom moždanog tkiva i parenhima sa pratećim komplikacijama. Da bi se subduralni hematom mogao definisati kao hronični, mora da prodje minimum 21 dan od povrede glave koja uzrokuje njegov nastanak. Subakutni subduralni hematomi se javljaju u periodu od 4-21 dana nakon povrede.
Uzrok nastanka subduralnog hematoma je najčešće traume glave. Akutni subduralni hematom se nalazi kod svakog četvrtog pacijenta u komi koji je pretrpeo traumu glave. Uzrok nastanka akutnog subduralnog hematom najčešće je trauma u skorijoj anamnezi, dok kod hroničnog subduralnog hematoma trauma može biti i zaboravljena, poput udarca u ivicu vrata, grede, grane, ili udarac pesnicom u glavu. Postoji teorija o nastanku hroničnog subduralnog hematoma koja govori da se moždano tkivo smanjuje, što izlaže krvne sudove silama cepanja. Koagulopatije (poremećaji zgrušavanja krvi), ali i rupture (puknuća) aneurizmi doprinose razvoju subduralnog hematoma, kako akutnog, tako i hroničnog.
Statistički podaci pokazuju da se hronični subduralni hematom najčešće javlja izmedju pete i sedme decenije života. Mortalitet kod akutnog subduralnog hematoma je prilično visok i iznosi oko 60%. Osobe muškog i osobe ženskog pola su podjednako pogodjene subduralnim hematomima.
Kako se manifestuje subduralni hematom?
Kliničke manifestacije akutnog subduralnog hematoma zavise od meste povrede, stepena i vrste povrede i brzine nakupljanja krvi u subduralnom prostoru.
Simptomi i znaci suvduralnog hematoma mogu da budu
- glavobolja
- povraćanje
- hemipareza (delimična oduzetost jedne strane tela)
- poremećaj svesti do razvoja kome
- poremećaj ravnoteže
- poremećaji vida
- poremećaji govora (dizartrija)
- konfuzija
- pospanost
- usporenost pokreta
- apatija
- epileptiformni napadi
- može se javiti karakteristična Hačinsonova zenica sa strane hematoma, kao I Hornerov sindrom (ptoza, mioza i enoftalmus)
Kako se postavlja dijagnoza subduralnog hematoma?
Anamneza sa kliničkom slikom i objektivnim pregledom u velikoj meri pomaže da se postavi sumnja na subduralni hematom.
Zlatni standard u postavljanju dijagnoze subduralnog hematoma je skener (kompjuterizovana tomografija) glave i moždanog tkiva.
Nuklearna magnetna rezonanca se koristi znatno redje u postavljanju dijagnoze subduralnog hematoma.
Laboratorijske pretrage u smislu koagulacionog statusa se mogu načiniti kako bi se isključilo, ili potvrdilo postojanje ovih poremećaja.
Kako se leče subduralni hematomi?
Lečenje je u najvećem procentu slučajeva hirurško, naročito kod postojanja akutnog subduralnog hematoma i u domenu je lekara specijaliste neurohirurgije. Hronični subduralni hematomi koji daju simptome leče se hirurški.
Odredjeni slučajevi subduralnih hematoma mogu se lečiti i konzervativnim putem praćenja stanje, jer se neki hematomi mogi resorbovati sami od sebe.
