Šta je insulinom?
Insulinomi predstavljaju tumore porekla specifičnih beta ćelija pankreasa koje po svojoj prirodi proizvode insulin. To je tumor koji je u većini slučajeva po svojoj prirodi benigan (oko 90%) slučajeva, ali može da bude i maligan i daje udaljene metastaze, pa je samim tim i prognoza znatno lošija.
Iako u većini slučajeva ovaj tumor sekretuje insulin i tako proizvodi kliničke manifestacije hipoglikemije (nizak šećer u krvi), može da sekretuje i druge hormone i peptide poput gastrina, adrenokortikotropnog hormona, humanog horionskog gonadotropina, somatostatina…
Svaki deseti pacijent sa insulinomom ima ove tumore na više lokacija u telu, a svaki dvadeseti pacijent ih razvija u okviru multiple endokrine neoplazije tip I. Dakle, za odredjeni broj pacijenata, postoji jasna genetska predispozicija u vidu evidentnog nasledjivanja, ali za neke uzrok nije u potpunosti poznat.
Statistički podaci pokazuju da su insulinomi najčešći vid neuroendokrinih tumora i javljaju se kod tri osobe na milion tokom jedne godine. Ne postoji rasna predilekcija za njihovu pojavu, a osobe muškog pola su nešto redje pogodjene nego osobe ženskog pola sa odnosom 2-3. Srednje vreme kada se kod pacijenata postavlja dijagnoza insulinoma je oko 50 godina, osim slučajeva kod kojih se javljaju u okviru multiple endokrine neoplazije, kada je vreme postavljanja dijagnoze oko 20 godina.
Kako se manifestuju insulinomi?
- najveći broj pacijenata ima simptome i znake hipoglikemije
- javljaju se duple slike i zamagljen vid
- izrazit je osećaj slabosti, nesvestice i malaksalosti
- moguća je pojava epileptičnih napada
- izraženo je znojenje, lupanje i preskakanje srca, tahikardija i glad
- hipoglikemija se javlja nekoliko sati nakon obroka
- svaki treći pacijent ima dobitak u telesnoj težini
- simptomi i znaci se mogu javiti više godine pre dijagnostikovanja bolesti
- mogu se javiti promene ponašanja i konfuzno stanje
- Viplova trijada kod insulinoma obuhvata postojanje hipoglikemije, povlačenje simptoma nakon ordiniranja šećera i postojanje simptoma usled hipoglikemije
Kako se postavlja dijagnoza insulinoma?
Anamneza sa kliničkom slikom i objektivnim pregledom nije dovoljna za postavljanje dijagnoze i pacijenti sa insulinomima, obično, duže vremena lutaju od lekara do lekara dok se tačna dijagnoza ne postavi.
Za postavljanje dijagnoze potrebno je načiniti merenje nivoa šećera našte i merenje nivoa insulina, zajedno sa C eptidom i proinsulinom.
Nakon biohemijskih analiza, potrebno je načiniti ultrazvuk trbuka, skener (kompjuterizovana tomografija) i nuklearnu magnetnu rezonancu, ali je većina insulinoma manja od 2 cm i teški su za vizualizaciju.
Definitivna dijagnoza insulinoma se postavlja na osnovu histopatološke analize uzorka dobijenog nakon operativnog lečenja.
Arteriografija pankreasnih arterija je sve češće korišćen metod u postavljanju dijagnoze.
Kako se leče insulinomi?
Kod malignih insulinoma, kod izražene simptomatologije i kod nemogućnosti operativnog lečenja dolazi u obzir primena lekova poput diazoksida koji smanjuje sekreciju insulina i somatostatina. Takodje, češći obroci daju poboljšanje kod pacijenata sa blagim hipoglikemijama.
Kod pacijenata kod kojih stanje dozvoljava, operativno lečenje je najbolji modalitet. Kod benignih tumora, hirurško uklanjanje je povezano sa izlečenjem.
U slučajevima metastatskih promena koristi se kombinovana citostatska terapija, sačinjena od streptozotocina i doksorubicina.
