Šta je ampularni karcinom duodenuma?
Ampula duodeni, ili Vaterova ampula predstavlja strukturu dvanaestopalačnog creva na kojoj se u ovo crevo izlivaju žuč i pankreasni enzimi. Ampularni karcinom može da nastane na ovoj strukturi, odnosno u pitanju su tumori koji nastaju na poslednjih par centimetara žučovoda i probijaju zid dvanaestopalačnog creva. U pitanju su retki maligniteti koji sačinjavaju oko 0.2% svih maligniteta digestivnih organa.
Tačan uzrok nastanka ovih karcinoma nije u poptunosti poznat. U klasifikaciji ovih promena koristi se TNM klasifikacija (T-tumor, N-nodus, limfni čvor, M-metastaza). Tx-ne može da bude procenjeno, T1-tumor ograničen na Vaterovu papilu, Tis-karcinom in situ, T2-invazija zida dvanaestopalačnog creva, T3-tinvazija do 2 cm u pankreas, T4-invazija preko 2cm u pankreas. Nx-ne može da bude procenjeno, N0-ne postoje metasteze, N1-postoje metastaze u limfnim čvorovima. Mx-ne može da bude procenjeno, M0-ne postoje udaljene metasteze, M1-postoje udaljene metastaze.
Statistički podaci o broju novoobolelih od ampularnog karcinoma na godišnjem nivou nedostaju, jer je u pitanju relativno retko oboljenje. Takodje, ne postoje podaci o geografskoj i etničkoj zastupljenosti ovog tumora, ukoliko ona uopšte postoji. Osobe muškog pola su neđto češće pogodjene, nego osobe ženskog pola.
Koji su simptomi i znaci ampularnog karcinoma duodenuma?
- pacijenti se često žale na nedostatak apetita i gubitak telesne težine
- moguća je pojava bolova u trbuhu bveom jakog intenziteta
- česta je pojava rane sitosti nakon obroka, mučnine i povraćanja
- žuta prebojenost kože i sluzokoža (ikterus) je redovan pratilac
- česta je pojava masnih i smrdljivih stolica, zbog nedostatka pankreasnih lipaza koje su neophnodne za varenje masti
- moguća je pojava blago povišene telesne temperature koja dugo traje
Kako se postavlja dijagnoza ampularnog karcinoma duodenuma?
Anamneza sa kliničkom slikom i objektivnim pregledom nije dovoljna za postavljanje dijagnoze, ali može da pomogne da se posumnja na ovo stanje.
Rutinski se radi kompletna laboratorija (kompletna krvna slika, biohemija, nivo elektrolita, testovi jetrinih funkcija, kao i tumor markeri CEA, i CA19-9.)
Metoda izbora je endoskopski pregled duodenuma (duodenoskopija) koja omogućava i uzimanje biopsija ukoliko su promene u lumenu.
Ultrazvučni pregled trbuha omogućava vizualizaciju promene, a detaljni prikaz promena se vidi upotrebom skenera (kompjuterizovana tomografija).
Takodje, upotreba retrogradne holecistopankreatografije (ERCP) se veoma često koristi prilikom postavljanja dijagnoze.
Rendgenski snimak grudnog koža se koristi za procenu eventualnog postojanja metastaza u plućima.
Kako se leči ampularni karcinom duodenuma?
Standardni pristup obuhvata Viplovu intervenciju (resekcija duodenuma u pankreasa) i nakon ove intervencije preživljavanje je znatno povećano, ali i pored svega iznosi, na petogodišnjem nivou samo oko 30%,
Adjuvantna terapija nije u standardnom protokolu, ali pojedini centru oridniraju zračnu terapiju postoperativno, kao i odredjene hemioterapijske agense.
Nakon operacije potrebne su redovne kontrole.
