Šta je karcinom (rak) bubrega?
Karcinom (rak) bubrega predstavlja oko 3% svih maligniteta odraslih osoba, a oko 95% svih tumora koji pogadjaju bubreg. Ovu bolest karakteriše nedostatak ranih znakova upozorenja, različiti klinički tokovi i otpornost na zračenje i hemioterapiju.
Istraživani su brojni genetski i faktori spoljašnje sredine kao potencijalni uzrok nastanka ovog oblika raka. Pušenje udvostručuje rizik za nastanak karcinoma bubrega, a gojaznost je prepoznata kao jasan faktor, naročito kod osoba ženskog pola.
Kod pacijenata na hemodijalizi, povećan je rizik nastanka promena na bubrezima, a posledično i karcinoma bubrega, a pojedina istraživanja dovode u vezu i povišeni krvni pritisak (hipertenzija) sa nastankom karcinoma bubrega.
Tuberozna skleroza (koja se nasledjuje autozomno-dominantno) je povezana sa nastankom ovog maligniteta, kao i Von Hipel Lindauova bolest. Takodje, brojne studije dovode u vezu nastanak karcinoma bubrega sa konzumiranjem anelgetika, ali ovo nije u potpunosti istraženo.
Statistički podaci pokazuju da se karcinom bubrega javlja otprilike na 15 osoba od 100 000 ljudi u toku jedne godine. Postoje rasne i geografske razlike kod karcinoma bubrega. Češća je njegova pojava u nordijskim zemljama i medju pripadnicima crne i azijske populacije. Osobe muškog pola su pod nešto većim rizikom za nastanak ovog maligniteta. Srednji uzrast kada se ovaj tumor javlja je oko 65 godina, mada je njegova pojava moguća bilo kada tokom života.
Kako se manifestuje karcinom bubrega?
- u velikom broju slučajeva mogu dugo vremena da izostanu bilo kakvi klinički znaci i simptomi
- podaci govore da se kod gotovo svakog trećeg pacijenta, karcinom bubrega nalazi potpuno slučajno
- može da dodje do pojave krvi u urinu (hematurija) i bolova u bubrežnim ložama ledja , slabinama i u trbuhu
- moguće je napipati masu u trbuhu
- česta je pojava gubitka apetita i telesne težine, kao i povišene temperature sa groznicom i noćnim znojenjem
- malaksalost i ubrzano zamaranje
- povišeni krvni pritisak se javlja, ili pogoršava kod svakog petog pacijenta
- zbog hiperkalcemije mogu se javiti mišićna slabost, zatvor, i poremećaji srčanog ritma
- moguća je pojava polineuropatije i amiloidoze
- česta je pojava paraneopasičnog sindroma koji se karakteriše pojavom hiperkalcemije, povećanog broja eritrocita (eritrocitoza) i poremećajem funkcije jetre
- zbog pritiska uvećanog bubrega na levu testikularnu venu, česta je pojava varikocele sa leve strane
- svaki treći pacijent u vreme postavljanja dijagnoza ima i udaljene metastaze, naročito na plućima, kostima, jetri i moždanom tkivu
Kako se postavlja dijagnoza karcinoma bubrega?
Anamneza sa kliničkom slikom i objektivnim pregledom nije dovoljna za postavljanje dijagnoze, ali može da pomogne da se posumnja na ovaj tumor, pa su potrebne dopunske analize.
Veliki broj ovih pacijenata do dijagnoze dolazi potpuno slučajno, prilikom pretraga i sniamanja zbog drugih bolesti, ili stanja.
Laboratorijske analize se rutinski izvode (kompletna krvna slika sa leukocitnom formulom, biohemija, elektroliti, parametri funkcije bubrega i jetre, faktori koagulacije, sedimentacija…).
Obično se na postojanje karcinoma bubrega posumnja prilikom ultrazvučnom pregleda trbuha, a ova analiza se dopunjuje skenerom (kompjuterizovana tomografija) i nuklearnom magnetnom rezonancom.
Sve češće se koriste i pozitronska emisiona tomografija (PET), kao i ekstretorna urografija.
Definitivna dijagnoza se potvrdjuje samo na osnovu histopatološkog nalaza uzorka dobijenog biopsijom nakon uzimanja uzorka.
Kako se leče karcinomi bubrega?
Opcije lečenja karcinoma bubrega obuhvataju hirurški pristup koji podrazumeva poštedne operacije sa minimalnim promenama unutar bubrežnog tkiva do kompletne nefrektomije sa odstranjivanjem okolnih limfnih čvorova, zajedno sa radijacionom terapijom, hemioterapijom, imunoterapijom.
Pozitivan odgovor na hemioterapiju postoji kod svakog sedmog pacijenta.
Petogodišnje preživljavanje kod pacijenata sa lokalizovanim tumorom unutar bubrega je oko 94% nakon operativnog lečenja. Pacijenti kod kojih tumor probija kapsulu bubrega imaju petogodišnje preživljavanje od oko 75%. Ukoliko su zahvaćene limfne žlezde, petogodišnje preživljavanje je oko 59%, a ukoliko postoje udaljene metastaze, ovaj procenat je oko 10%.
