Šta je sarkom materice?
Gotovo bilo koje tkivo od kog je sačinjena materice može da razvije maligni tumori, ali se ubedljivo najčešće javlja karcinom materice i to karcinom porekla žlezde endometrijuma (adenokarcinom). Moguća je pojava i ostalih tumora poput miosarkoma, limfoma i sekundarnih metastaza u telu materice.
Tačan uzrok nastanka sarkoma materice nije u potpunostni poznat, mada pojedini autori navode gojaznost, uticaj hormona, prisustvo udurženih oboljenja i malignih bolesti, kao i genetsku predispoziciju. Lejomiomi uterusa (materice) predstavljaju tumore porekla glatko-mišićnih ćelija koje se nalaze u zidu materice (miometrijum). U pitanju su benigni tumori koji nemaju potencijal da daju udaljene metastaze, ali mogu svojim pritiskom i rastom da remete normalne funkcije materice. Ipak, ne treba zanemariti činjenicu da leijomiomi mogu maligno da alterišu u lejomioasarkome, maligne tumore koji mogu da daju udaljene metastaze i time je prognoza znatno lošija. Ova transformacija se dogadja kod svakog hiljaditog pacijenta.
Statistički podaci pokazuju da postoji rasna predilekacija u smislu veće pojave sarkoma materice kod pripadnica crne, nego kod pripadnica bele populacije. Takodje, nešto češće se javljaju kod gojaznijih žena.
Kako se manifestuju sarkomi materice?
- simptomi i znaci potpuno nedostaju u ranijim stadijumima bolesti, za razliku od karcinoma koji daje krvarenje van ciklusa, postmenopauzalna krvarenja i produžena krvarenja
- može se javiti osećaj nelagodnosti i bola u donjem delu trbuha
- gubitak apetita, telesne težina, malaksalost i adinamija se javljaju u kasnijim stadijumima bolesti
- često je direktno širenje na okolne organe, kao i metastaze u jetru, kosti i u pluća
- kod uznapredovalih procesa, može da se napipa uvećana i tvrda materica
Kako se postavlja dijagnoza sarkoma materice?
Anamneza sa kliničkom slikom i detaljnim ginekološkim pregledom pomaže u velikoj meri u postavljanju dijagnoze.
Ultrazvučni pregled transabdominalnim i transvaginalnim putem predstavlja prvi metod koji se koristi prilikom postavljanja dijagnoze.
Upotreba skenera (kompjuterizovana tomografija) i nuklearne magnetne rezonance ima mesto prilikom procene postojanja udaljenih metastaza, kao i upotreba scintigrafija kostiju, a takodje se koristi za procenu raširenosti procesa.
Za razliku od karcinoma materice koji daje dijagnozu u oko 80% slučajeva, kod sarkoma ova analiza nije visoko specifična.
Kako se leče sarkomi materice?
Lečenje je primarno hirurško i podrazumeva odstranjivanje čitave materice sa pridruženim strukturama i eventualno zahvaćenim limfnim žlezdama.
Takodje, u upotrebi je radijaciona i hemioterapija nakon operativnog lečenja.
Prognoza je u slučaju sarkoma loša, a izlečenje (5-godišnje preživljavanje) je između 20 – 30%.
Od velikog prognostičkog značaja je stadijum bolesti, stepen diferentovanosti tumora, kao i broj mitoza. Dobre terapijske prognoze imaju tumori u ranom stadijumu (stadijum I) gde je izlečenje između 85 – 90%.
