Maligni tumori testisa?
Primarni maligni tumori testisa predstavljaju najčešće solidne tumore koji se javljaju u populaciji muškaraca starosti izmdju 20-35 godina. Iz potpuno nepoznatig razloga, ovi procenti se povećavaju poslednjih godina. Ukupan rizik da osoba tokom života razvije kancer testsa je jedan prema 300. Maligni tumori testisa se mogu podeliti na seminome, koji su najčešći i neseminome.
Tačan uzrok maligni tumora testisa nije u potpunosti poznat. Identifikovane su promene u genima na 12om hromozomu kod ovog tumora. U prilog genetske predispozicije za njegov nastanak govori i činjenica da su rodjaci obolelog u nešto većem riziku da i sami razviju ove maligne tumore tokom života. Poznato je i da je nespušteni testis veoma značajan faktor rizika u razvoju malignih tumora, naročito kada se dijagnoza ne postavi na vreme. Pojedini autori navode da pacijenti koji se leče od muškog oblika steriliteta imaju oko tri puta veći rizik da razviju ove tumore. Izloženost pojedinim toksinima može da poveća ovaj rizik.
Klasifikacija tumora testisa je Tx-primarni tumor ne može da se proceni, T0-ne postoje dokazi primarnog tumora, Tis-tumori in situ, T1-tumor je ograničen an testis i epididimis i ne vrši invaziju krvnih sudova,T2-tumor je oganičen na testis i epididimis i vrši invaziju krvnih sudova, T3-tumor vrši invaziju na semenovod, T4-tumor se proširio na skrotum, Nx-postojanje metastaza u limfnim sudovima ne može da se proceni, N0-ne postoje metastaze u limfnim sudovima, N1-postoje metastaze, limfni čvorovi nisu manju od 2cm, N2-limfni čvorovi su od 2-5cm, N3-limfni čvorovi su veći od 5cm.M0-ne postoje udaljene metastaze, M1-postoje udaljene metastaze.
Na svu sreću, u pitnju su relativno retki maligniteti i javljaju se kod, otprilike 5 muškaraca na 100 000 osoba opšte populacije tokom jedne godine. Brojni podaci pokazuju da se broj novoobolelih povećava tokom poslednjih nekoliko godina. Naročito povećanje incidence ovih tumora se sreće u razvijenim zemljama. Pripadnici bele populacije su pod nešto većim rizikom da razviju ove tumore. Pripadnici azijske populacije najredje obolevaju od ovih tumora. Maligni tumori testisa se mogu javiti bilo kada tokom života, ali se najčešće javljaju kod osoba izmedju 15-35 godina.
Kako se manifestuju maligni tumori testisa?
- najčešće se javlja bezbolno uvećanje jednog testisa koje pacijenti mogu sami da napipaju
- moguća je pojava neugodnosti i tištećeg bola u donjem delu trbuha
- ovi tumori se mogu širiti putem limfnih sudova i putem krvi (prvo mesto u koje metastaziraju je retroperitonealni prostor)
- mogu da se nadju uvećani limfni čvorovi na različitim lokalizacijama, kao i da se pacijenti žale na malaksalost, iscpljenost i ubrzano zamaranje
- kašalj, bolovi u grudima i iskašljavanje krvi mogu da sugerišu postojanje metastaza u plućima
- takodje, moguće su pojave metastaza u moždano tkivo i kosti
- kod svakog dvadesetog pacijenta sa tumorima koji luče b horionski gonadotropni hormmon može da se javi ginekomastija
- mogu da se jave tromboze vena nogu i male karlice koje se prezentuju otocima na nogama
Kako se postavlja dijagnoza malignih tumora testisa?
Anamneza sa kliničkom slikom i detaljnim objektivnim pregledom je dovoljna da se posumnja na ovo stanje. Najčešće pacijenti sami napipaju promenu na testisu i javljaju se lekaru, ali nije retko postavljanje dijagnoze ni u poodmaklim stadijumima bolesti.
Rutinski se radi analiza kompletne krvne slike sa leukocitnom formulo, laktat dehidrogenaza koja može da bude povećana, kao i alfa fetoprotein i humani beta horionski gonadotropin.
Dijagnoza se obično potvrdjuje ultrazvučnim pregledom testisa, ali se mogu iskoristiti i skener (kompjuterizovana tomografija) i nuklearna magnetna rezonanca trbuha i male karlice da bi se bolest klasifikovala po stadijumima.
Biopsija se ne preporučuje, već se radi radikalna orhiektomija sa disekcijom žlezde retroperitonealno i histopatološka potvrda.
Kako se leče maligni tumori testisa?
Trebalo bi napomenuti da je procenat izlečenja kod ovih tumora veći nego kod ostalih malignih tumora i kod postojanja metastatskih bolesti.
U principu, neseminomi su znatno agresivniji od seminoma. Potrebno je načiniti radikalno uklanjanje zahvaćenog testisa (orhiektomija) sa eventualno zahvaćenim limfnim čvorovima.
Upotrebljava se i radijaciona i hemioterapija nakon operativnog lečenja.
