Megaloblastne anemije spadaju u grupu malokrvnosti koje nastaju zbog poremećaja sinteze dezoksiribonukleinske kiseline (DNK). U pitanju je grupa bolesti kod koje postoji specifična ćelija u krvi, koja se naziva megaloblast. Kod ove bolesti postoji poremećen odnos citoplazme prema jedru ćelije, pa se u krv oslobadjaju velike, pomenute ćelije.

Najčešći uzrok nastanka megaloblastnih anemije predstavljaju nedostaci vitamina B12 (cijankobalamin) i folne kiseline  koji se može javiti prilikom smanjenog unošenja folne kiseline ili vitamina B12 (alkoholizam, narkomanija, dijeta), povećane potrošnje (trudnoća, hronična hemolizna anemija, u fazi ubrzanog rasta kod dece, hemodijaliza), malapsorpcije (nedovoljno stvaranje unutrašnjeg činioca, tropski i netropski spru, bolest tankog creva) i dejstva pojedinih lekova (metotreksat).

Dnevna potreba prema vitaminu B12 je oko  mikrograma i velike količine ovog vitamina mogu da se skladište u jetri i drugim organima, pa se nedostavi ovog vitamina javlja nakon hroničnih poremećaja, jer je potrebno dosta vremena da se ovi rezervoari isprazne. Dnevne potrebe za folnom kiselinom su oko  0,4 miligrama na dan i potrebno je oko 3-4 nedelje da se isprazne rezervoari ovog vitamina. Izvor vitamina B12 je hrana životinjskog porekla: jetra, riba, mleko, meso, jaja. Izvori folne kiseline u ljudskoj ishrani su povrće i voće: zelena salata, spanać, kelj, pasulj, orasi, banana, limun, pomorandža, dinja. Folata ima u jetri, bubrezima, žumancetu i kvascu.

Statistički podaci pokazuju da se megaloblastne anemije najčešće javljaju tokom perioda trudnoće. Nedostatak vitamina B12 (perniciozna anemija) se javlja redje nego nedostak folne kiseline. Ova stanja se češće javljaju u zemljama koje su nerazvijenije i u kojima ne postoji rutinsko davanje vitamina starijim osobama i u stanjima kada su njihove potrebe povećane. Ova stanja se najčešće javljaju kod osoba starijih od 40 godina, a njihova prevalenca se povećava sa godinama. 

Kako se manifestuje megaloblastna anemija? 

• početak bolesti je najčešće postepen
• može da dodje do pojave lupanja srca, zamaranja, malaksalosti, bledila lica
• boja lica ovih pacijenata može da bude i žućkasta
• kod odredjenog broja pacijenata dolazi do pojave proliva, zatvora, gubitka apetita i mučnina
• dolazi do promene psihičkog statusa i raspoloženja
• može da dodje do razvoja psihoza
• česte su periferne neuropatije (utrnulost na ekstremitetima, bolovi, golicanja, peckanja, mravinjanja…)
• može da dodje do pojave gubitka ravnoteže
•  kod nedostatka vitamina B12 (perniciozna anemija) dolazi do pojave glositisa (zapaljenje sluzokože jezika)
• može da dodje do pojave abnormalne pigmentacije na koži i tamnjenja kose
• česte su promene raspoloženja
• može da dodje do pojave uvećanja jetre i slezine (hepatosplenomegalija)
• često se javlja šum na srcu
• može da dodje do poremećaja refleksa

Kako se postavlja dijagnoza megaloblastnih anemija?

Anamneza sa kliničkm slikom i detaljnim pregledom može da pomogne prilikom postavljanja dijagnoza. Najčešće se postavi sumnja na postojanje ovog stanja.

Kako se leče megaloblastne anemije?

Lečenje podrazumeva obaveznu nadoknadu vitamina B12 i folne kiseline, uz lečenje osnovne bolesti koja je prouzrokovana njihov nedostatak.