Trovanje nitroznim gasovima
Opšte karakteristike Nitrozni gasovi su smeša koja sadrži u različitim proporcijama azot-oksid, azotmonoksid, azot-dioksid, azot-trioksid i azot-pentoksid. Izvori nastajanja su prirodna goriva (ugalj, drvo, papir), rad motora, industrijski procesi proizvodnje azotne kiseline, eksploziva, nitrata, veštačkih du-briva i eksplozije dinamita.
Mehanizam trovanja
- Iritacija sluznice disajnih puteva stvaranjem azotne i azotaste kiseline, ko-rozivnog efekta i oštećenja zidova kapilara.
- Oslobađanje velikih količina histamina.
- Stvaranje methemoglobina što je posle-dica resorpcije nitrita i nitrata prilikom reakcije nitroznih gasova sa alkalnom sluznicom disajnih puteva
- Nitritoidno dejstvo sa vazodilatacijom i hipotenzijom.
Klinička slika
Nakon ekspozicije javljaju se :
- Inicijalni simptomi: blag kašalj i muka, glavobolja, povraćanje, otežano disanje koje se smiruje nakon boravka na va-zduhu.
- Latentni period 5 do 72 časa
- Faza pogoršanja: dispneja, tahip-neja, tahikardija i znaci edema pluća, cirkulatornog kolapsa, kome i kon-vulzija. U biohemizmu se mogu naći leukocitoza i hemokoncentracija, smanjen parcijalni pritisak kiseonika, povećan parcijalni pritisak ugljen-dioksida, smanjenje eritrocitne ho-linesteraze i porast methemoglobina. Smrt je posledica blokade razme-ne gasova u plućima, a do nje dolazi par sati nakon prvih znakova edema pluća.
U kliničkoj slici razlikuje se nekoliko oblika:
- Asfiktički oblik – patognomoničan znak je laringospazam i paraliza centra za di-sanjenakon čega nastupa smrt.
- Šokni oblik – dominantni simptomi su hipotenzija, respiratorni arest i konvul-zije.
3- Kombinovani oblik – karakteristična slika trovanja nitroznim gasovima uključujući edem pluća.
4 Reverzibilni oblik – prolazna asfiksija i gastrointestinalne smetnje, dok se edem pluća ne razvija.
5. Ambulantni oblik – dominantne su ka-taralne promene.
Terapija trovanja
Terapija trovanja je ista kao i u trovanjima ostalim iritansima, jedino se u slučajevima registrovane methemoglobinemije daje 1% rastvor metilenskog plavog 5-25 ml i.v (1-2 mg/kg TD.
