Trovanje nitroznim gasovima

Opšte karakteristike Nitrozni gasovi su smeša koja sadrži u različitim proporcijama azot-oksid, azot­monoksid, azot-dioksid, azot-trioksid i azot-pentoksid. Izvori nastajanja su prirod­na goriva (ugalj, drvo, papir), rad motora, industrijski procesi proizvodnje azotne ki­seline, eksploziva, nitrata, veštačkih du-briva i eksplozije dinamita. 

Mehanizam trovanja

1. Iritacija sluznice disajnih puteva stva­ranjem azotne i azotaste kiseline, ko-rozivnog efekta i oštećenja zidova ka­pilara.
2. Oslobađanje velikih količina histamina.
3. Stvaranje methemoglobina što je posle-dica resorpcije nitrita i nitrata prilikom reakcije nitroznih gasova sa alkalnom sluznicom disajnih puteva
4. Nitritoidno dejstvo sa vazodilatacijom i hipotenzijom. 

Klinička slika

Nakon ekspozicije javljaju se :

1. Inicijalni simptomi: blag kašalj i muka, glavobolja, povraćanje, otežano disanje koje se smiruje nakon boravka na va-zduhu.
2. Latentni period 5 do 72 časa
3. Faza pogoršanja: dispneja, tahip-neja, tahikardija i znaci edema plu­ća, cirkulatornog kolapsa, kome i kon-vulzija. U biohemizmu se mogu na­ći leukocitoza i hemokoncentracija, smanjen parcijalni pritisak kiseonika, povećan parcijalni pritisak ugljen-dioksida, smanjenje eritrocitne ho-linesteraze i porast methemoglobi­na. Smrt je posledica blokade razme-ne gasova u plućima, a do nje dolazi par sati nakon prvih znakova edema pluća.

U kliničkoj slici razlikuje se nekoliko oblika:

1. Asfiktički oblik – patognomoničan znak je laringospazam i paraliza centra za di-sanjenakon čega nastupa smrt.
2. Šokni oblik – dominantni simptomi su hipotenzija, respiratorni arest i konvul-zije.

3- Kombinovani oblik – karakteristična sli­ka trovanja nitroznim gasovima uključu­jući edem pluća.

4 Reverzibilni oblik – prolazna asfiksija i gastrointestinalne smetnje, dok se edem pluća ne razvija.

5. Ambulantni oblik – dominantne su ka-taralne promene. 

Terapija trovanja

Terapija trovanja je ista kao i u trovanji­ma ostalim iritansima, jedino se u slučaje­vima registrovane methemoglobinemije da­je 1% rastvor metilenskog plavog 5-25 ml i.v (1-2 mg/kg TD.