Šta su hemoptizije (krv u ispljuvku)?
Hemoptizije predstavljaju prisustvo krvi u ispljuvku koje je porekla iz disajnih puteva (traheja i bronh). Količina krvi u hemoptizijama je najčešće mala, u vidu crvenih končića u ispljuvku, ili grudvica od krvi. Hemoptizije bi trebalo razlikovati od hemaptoe koja predstavlja veliku količinu krvi u ispljuvku i koja može da dovede do iskrvarenja.
Najčešći uzrok hemoptizija je tuberkuloza, a nešto redji uzroci su upala pluća, bronhiektazije, bronhitis, karcinomi, kod upotrebe antikoagulantnih lekova, nakon nekig dijagnostičkih procedura (nakon bronhoskopije)… Do hemoptizija dolazi zbog povreda manjih lrvnih sudova, a do hemaptoe kod povreda većih krvnih sudova.
Pušenje predstavlja faktor rizika za pojavu hemoptizija, kao i dugotrajni kašalj nastao zbog nekih drugih oboljenja.
Oboljenja tokom kojih se javljaju hemoptizije su i cistična fibroza, Godpasterov sindrom, plućni spcesi, strana tela u disajnim putevima, poremećaji krvnih sudova i koagulacije, poremećaji hormonskog statusa, povišen krvni pritisak.
Po epidemiološkim podacima, od hemoptizija češće boluju muškarci, stariji od 40 godina, a posebno su ugroženi radnici u posebnim uslovima (rudari, radnici u kesonima, industrijama teških metala) i osobe koje borave u područjima gde vladaju zarazna oboljenja.
Kako se manifestuju hemoptizije?
Hemoptizije počinju kao golicanje u grlu i kašalj sa kasnijim iskašljavanjem krvi koja se vidi kao prisustvo končića u ispljuvku, ili grudvica krvi koja se vidi u ispljuvku.
Veća količina krvi od 200ml na sat ukazuje na druge bolesti i taj simptom se naziva hemaptoe.
U zavisnosti od oboljenja koje se nalazi u pozadini hemoptizija mogu se pojaviti
- bolovi u grudima
- otežano disanje (dispneja)
- povišena telesna temperatura
- malaksalost
- ubrzano disanje (tahipneja)
- anksioznost
Tamna krv u ispljuvku ukazuje na nešto stariji proces, a rozikasta i crvena krv ukazuje na svežiji proces. Penušav ispljuvak ukazuje na plućni edem.
Kako se postavlja dijagnoza hemoptizija?
Svaka pojava hemoptizija je veoma bitna za prijavljivanje lekaru, zbog potencijalne ozbiljnosti oboljenja koja ih mogu izazvati.
Objektivni pregled je bitan (po mogućnosti pokazivanje ispljuvka lekaru), kao i pregled ispljuvka na eritrocite, mikroorganizme…
Laboratorijske analize krvi (faktori koagulacije, krvna slika, trombociti i koagulacioni status) pokazuju da li se radi o poremećaju zgrušavanja krvi.
Rendgenski snimak grudnog koša, skener (kompjuterizovana tomografija) i nuklearna magnetna rezonanca i scintigrafija pluća mogu ukazati na potencijalni uzrok.
Spirometrija (test plućne funkcije) se rutinski radi kako bi se utvrdilo stanje plućnih funkcija.
Kako se leče hemoptizije?
Osnovno lečenje podrazumeva terapiju bolesti koja ih izaziva.
Masivno prisustvo krvi u ispljuvku (hemaptoe) leči se kiseonikom putem maske, transfuzijom krvi, davanjem vazokonstriktornih lekova, ali treba imati na umu da postoji mogućnost i hirurškog rešavanja krvavljenja. Ozbiljne hemaptoe mogu da ugroze život.
