Šta je spontani pneumotoraks

Pojam spontani pneumotoraks odnosi se na netraumatske slučajeve jednovremene perforacije tkiva pluća i visceralne pleure, usled koje nastaje neznatna, ili veća, direktna komunikacija između bronha, odnosno alveola i pleuralne šupljine i sakupljanje vazdu- ha, ili vazduha i krvne tečnosti, u intrapleuralnom prostoru. ITAR (1803) definisao je ovo patološko prisustvo vazduha nazivom pneumotoraks, LAENNEK (1829) ustanovio oboljenje prilikom autopsije, a MEC DAWEL (1856) u prividno zdrave osobe. Obolje­nje nastaje u zdravim i na plućima >.. obolelih osoba. > Nenadana pojava, dramatično is- poljavanje, osobena funkciona i raznovrsna opšta simptomatologija, jednovremeno ošte­ćenje tkiva pluća i pleure i patološka alveolobronhopleuralna komunikacija čine ovo teško kliničko stanje oboljenjem pluća vitalnog značaja. Iako se pleuropulmonalna fistu­la uspostavlja prsnućem visceralne pleure, spontani pneumotoraks valja smatrati obolje­njem pluća, a ne pleure (Egnel 1966, Geisler 1976, Maason 1972,Schott 1972,Velojić 1977).

U kliničkoj praksi, iz didaktičkih razloga, koristi se podela oboljenja na idiopatski i simptomatski pneumotoraks. Oba se odnose na patološke promene u plućima koja za­sigurno predhode bronhopulmonalnoj fistuli, a koja u idiopatskom pneumotoraksu nije moguće sa sigurnošću ustanoviti. Cini se da je oboljenje u porastu u mladih, usled kongenitalnih i postnatalnih anomalija razvoja pluća, a u starijih osoba, usled dužeg pre­življavanja hroničnih bronhopulmonalnih bolesti i hronične respiratorne insuficijencije.

Osim spontanog, razlikuju se: traumatski-spoljni i unutrašnji i arteficijalni — di­jagnostički i terapeutski pneumotoraks. Zavisno od širine i likalizacije sraslica između visceralne i parijetalne pleure, koje sprečavaju potpun kolaps pluća, pneumotoraks može biti totalni, odnosno parcijalni, jednostran ili obostran, a u odnosu na stanje bronhopul- monalne fistule: zatvoren, otvoren i ventilni. Merenjem intrapleuralnog pritiska, mogu se diferentovati vrste pneumotaksa. Zatvoren, pokazuje u najvećem broju slučajeva nega­tivne, manje od atmosferskog, vrednosti intrapleuralnog pritiska, otvoren, kolebanje ovog pritiska oko Occm H2O, a ventil, pozitivne vrednosti intrapleuralnog pritiska pri poređenju sa atmosferskim

Budući da je traumatski pneumotoraks posleđica otvorene ili zatvorene mehaničke povrede grudnog koša i pleure različitim činiocima i da su ehotomografija, CT, scinti- grafska i arteriografska ispitivanja pluća i medijastinuma bitno umanjila značaj i potrebu za primenu arteficijalnog, veštački izazvanog pneumotoraksa, potpunije će se izložiti klinički aspekti spontanog pneumotoraksa.