Karcinom (rak) pankreasa, uzroci, lečenje, terapija i preživljavanje
Najčešći histološki tip karcinoma pankreasa jeste adenokarcinom. Kod oko 80% pacijenata karcinom se nalazi u glavi pankreasa. U najvećem broju slučajeva dijagnoza se postavlja tek kada već postoji lokalna invazija susednih organa – duodenuma, regionalnih limfonodusa, jetre, peritoneuma, pluća. Rizikofaktori za razvoj karcinoma pankreasa nisu u potpunosti jasni. Osim herediteta i hroničnog pankreatitisa, nema jasne korelacije između ove maligne bolesti i drugih uobičajenih rizikofaktora. Muškarci obolevaju dva puta češće od žena, a prosečna starost u kojoj se javlja karcinom pankreasa je oko 55-60 godina.
Uobičajeni simptomi su bolovi u trbuhu koji zrače u leđa, gubitak u kilaži, opstruktivni ikterus. Fizičkim pregledom može da se nađe uvećana bezbolna žučna kesa (Curvoisier-ov znak). Oko 25-50% pacijenata razvija dijabetes.
Inicijalna dijagnostika kod pacijenata sa ikterusom može da bude endoskopska retrogradna hoiecistopankreatografija (ERCP). Precizna dijagnoza tumoroznih promena podrazumeva CT ili MR imaging-metode. UZ gornjeg abdomena može da bude samo inicijalna dijagnostička metoda. Opisuje se ultrazvučni nalaz „dva duktusa” („znak dvocevke”), kao i hh poehogena formacija u pankreasu. U laboratorijskim analizama nalazi se povišen bilirubin i povišena alkalna fosfataza.
Samo jedan Ui dva od deset pacijenata oboteiih od karcinoma pankre- asa imaju operabikii tumor. Kurativni operativni metod poznat je kao Whi- ppleova operacija, kojom se uklanja veči deo pankreasa, deo duodenuma i želuca. U praćenju lečenih pacijenata koristi se tumor marker Ca 19-9, slično kao kod karcinoma debelog creva.
Palijativna hirurška tehnika podrazumeva premošćavanje Odijevog sfinktera radi smanjenja ikterusa. Ukupno petogodišnje preživljavanje kod obolelih od karcinoma pankreasa ne prelazi 2%.
