Šta je multipli mijelom?
Multipli mijelom predstavlja maligni tumor koji se karakteriše prekomernom produkcijom plazmocita i posledičnim lučenjem specifičnog M proteina.
U pitanju je dakle, maligni tumor koji se sastoji od ćelija koje inače luče antitela koja mogu da interferiraju sa humoralnim imunitetom, pa su pacijenti posebno podložni infekcijama, a prekomerno lučenje antitela može da izazova popuštanje rada bubrega, amiloidozu… Najčešći uzrok smrtnog ishoda kod obolelih od multiplog mijeloma su sekundarne bakterijske infekcije.
Tačan uzrok nastanka multiplih mijeloma nije u potpunosti poznat, ali se pretpostavlja da postoji genetska predispozicija, kao i delovanje brojnih faktora sredine, poput zračenja, infekcija, upalnih procesa…
Statistički podaci pokazuju da multipli mijelom predstavlja oko 10% hematoloških kancera i javlja se otprilike na 4 osobe od 100 000 ljudi opšte populacije. Postoji rasna predilakecija ka njegovom javljanju i više su pogodjeni pripadnici crne populacije, nego bele. U pitanju je malignitet koji se najčešće javlja kod osoba oko 60 godina starosti, mada se može javiti gotovo bilo kada tokom života. Osobe muškog pola su nešto češće pogodjeni ovim tumorom nego osobe ženskog pola. Kod multiplog mijeloma postoji više sistema klasifikacije po stadijumima bolesti od kojih zavisi i ukupna prognoza, ali su svi oni u domenu lekara specijaliste.
U pitanju je heterogna bolest sa prosečnim preživljavanjem od godinu dana do preko 10 godina. Navodi se da je prosečno, ukupno preživljavanje oko tri godine. Postoje brojne šeme koje nude predvidjanje prognoze kod multiplog mijelooma, ali su sve one nedovoljno ispitane. Loša prognoza postoji ukoliko su primarni tumori veliki, ukoliko postoi izlučivanje tzv Bens-Jonsovih proteina, povećani nivoi kalcijuma u krvi (hiperkalcemija) i zahvaćenost bubrega.
Kako se manifestuje multipli mijelom?
Simptomi i znaci multiplog mijeloma mogu da budu
- bolovi u kostima, najčešće u lumbalnoj kičmi
- moguća je pojava patoloških preloma
- slabost i malaksalost
- moguća je pojava neuroloških ispada različite vrste i lokalizacije
- umaranje i anemija (lupanje srca, bledilo lica, tahikardija)
- konfuzija, pospanost, umor, mlitavost, zatvor i žedj su simptomi prekomernog nivoa kalcijuma u organizmu (hiperkalcemija)
- često se javljaju glavobolje, utrnulost i sklonost ka infekcijama
- česta je sklonost ka pojavi modrica na koži i tačkastih krvarenja
- može doći do razvoja šloga i infarkta miokarda
- moguća je pojava udruženih ekstramedularnih plazmacitoma
- amiloidoza je gotovo redovan pratilac bolesti
Kako se postavlja dijagnoza mulitplog mijeloma?
Anamneza sa kliničkom slikom i objektivnim pregledom može da pomogne da se posumnja na multuipli mijelom, ali se moraju načiti dopunski pregledi.
Analize krvne slike pokazuju anemiju, trombocitopeniju i leukopeniju, kao i povećanu sedimentaciju eritrocita.
Potrebno je načiniti analizu ukupnih proteina, globulina, albumina, kao i kompletnu bioehemiju krvi.
Sakupljanje 24h urina je bitno za procenu postojanja Bens-Jonsovih proteina, a u postavljanju dijagnoze se koristi i elektrolforeza serumskih proteina.
Postoje povećane vrednosti beta 2 mikorglobulina, kao i C reaktivnog proteina.
Poželjno je načiniti redngensko snimanje iz više projekcija koštanog sistema, kao i skener (kompjuterizovana tomografija) i nuklearnu magnetnu rezonancu, kako kostiju, tako i mekih tkiva.
Pozitronska emisiona tomografija se sve češće koristi prilikom postavljanja dijagnoze.
Definitivna dijagnoza se postavlja na osnovu histopatološke analize uzorka dobijenog aspiracionom biopsijom.
Kako se leči multipli mijelom?
Kod pacijenata sa simptomi kod multiplog mijeloma potrebna je hemioterapija. Takodje, transplantacija koštane srži je veoma bitna u terapijskom prisutpui obolelih od multiplog mijeloma.
U lečenju se koristi i interferon alfa, radijaciona terapija, kao i bisfosfonati, zbog prekomerne resorpscije koštanog tkiva da bi se sprečile patološke frakture.
Hirurška terapija je rezervisana samo za slučajeva postojanja simptoma od strane kompresija nekih organa i struktura, kao i kod patoloških fraktura.
