Šta je rak (karcinom) jajnika?
Karcinom jajnika može da nastane kao primarni tumor, ali i kao tumor sa drugih lokacija u telu. Primarni tumori jajnika su epitelni tumori (karcinomi), tumor porekla germinativnih ćelija…, a metastaze nisu tako retke u mogu da potiču da materice, dojke, debelog creva i želuca. U preko 90% slučajeva tumora jajnika, u pitanju su epitelni tumori (karcinomi). U pitanju su tumori sa najčešći uzrokom smrtnog ishoda u razvijenim zemljama od ginekoloških tumora, a razlog tome je često postavljanje dijagnoze u uznapredovalim stadijumima bolesti.
Tačan uzrok nastanka ovih tumora nije u potpunosti poznat, ali se navode faktori poput neradjanja, kasnog radjanja, rane menopauze, rane pojave prve menstruacije. Upotreba oralnih kontraceptiva pokazuje smanjen rizik ka razvoju karcinoma jajnika.
Pozitivna porodična anamneza pokazuje izražen značaj u razvoju ovih tumora. Rizik u opštoj populaciji, tokom čitavog života je oko 1%, dok je kod pozitivne porodične anamneze oko 4%. Dakle, postoje pretpostavke o jasnoj genetskoj predispoziciji za nastanak pvih tumora (pacijenti oboleli od Linčovog sindroma i karcinoma dojke su pod nešto većim rizikom i za razvijanje ovog oblika karcinoma). Pojedini podaci govore u prilog prekomernog unosa mlečnog šećera (laktoze) i upotreba pudera i talka u genitalnoj regiji sa povećanom incidencom, ali oco nije u potpunosti istraženo.
Statistički podaci pokazuju da se ovaj tumor javlja otpirlike kod 30ak žena na 100 000 u opštoj populaciji. Postoji blaga rasna predilcija ka pripadnicama crne, nego bele populacije, a žitelji Japana su u najmanjem riziku. Takodje, srednje vreme postavljanja dijagnoze je oko 50 godina, mada je moguća pojava ovog karcinoma u bilo kom uzrastu.
Kako se manifestuje karcinom jajnika?
- moguća je pojava nespecifičnih simptoma poput nadimanja, proliva, zatvora, osećaja nelagodnosti u trbuhu
- može se javiti vaginalno krvarenje van menstrualnog ciklusa i bolni polni odnosi
- česta je pojava bolova u trbuhu i maloj karlici
- može se javiti otežano i poremećeno varenje, kao i rana sitost
- čest je gubitak apetita, telesne težine i malaksalost
- kod velikih tumora, može doći do pojave otoka nogu i tromboze dubokih vena
- moguća je pojava problema prilikom mokrenja u vidu otežanog mokranje i čestih urinarnih infekcija
- kod ekstremno velikih tumora, može da se napipa masa unutar trbuha, a česta je pojava ascitesa
- tumor može da se proširi na okolne organe (mokraćnu bešiku, matericu, debelo crevo), a putem limfe i krvi u udaljene organe
- tumor se najčešće nalazi samo na jednom jajniku, ali se može naći i na oba jajnika
