Akutni artritis (zapaljenja zglobova)

Akutni artritisi su zapaljenja (bolni oto­ci) zglobova koji nastaju naglo i traju ne­koliko dana do nekoliko nedelja. Zapaljenje je intenzivno, intenzivnije nego u grupi hroničnih artritisa gde se razvija postepeno. Bolesnik ima jak bol u zglobu ili zglobovima, a bol je jedan od najčešćih simptoma zbog koga bolesnik zatraži pomoć lekara. Bol je kod akutnog artriti­sa praćen otokom, crvenilom i pojačanom toplotom zgloba, nekad je bolesnik zbog bola vezan za postelju, a često su vrlo iz­raženi nespecifični znaci zapaljenja kao što su jeza, groznica, povišena telesna temperatura, jako ubrzana sedimentaci-ja eritrocita, pozitivan CRP, leukocitoza i drugi laboratorijski pokazatelji inflamacije.

4.  Sindrom vertebrobazilarne insuficijencije

Sindrom vertebrobazilarne insuficijen-cije se karakteriše atacima omaglica i vrto­glavica pri naglim pokretima vrata, saginja­nju ili uspravljanju. Nastaje zbog pritiska na jednu ili obe vertebralne arterije od strane osteofita ili drugih promena na kičmi, naj­češće u kombinaciji sa aterosklerotičnim suženjem samih arterija.

5.  Cervikalna mijelopatija

Cervikalna mijelopatija je skup simpto­ma i znakova nastalih zbog oštećenja same kičmene moždine na nivou vratne kičme. Ta bolest se retko javlja. Cervikalna mije­lopatija nastaje zbog velikih osteofita, dor-zomedijalnih prolapsa intervertebralnih di-skusa ili veoma retko zbog drugih uzroka. Odlikuje se senzornim, motornim poreme­ćajima i gubitkom refleksa u rukama, a po­nekad i spastičkom parezom i pojačanim refleksima na donjim ekstremitetima.

Radiološki nalaz

Često je veoma mala korelacija između vidljivih radioloških promena koje se sma­traju mogućim uzrocima ovog sindroma i stvarnog uzroka cervikalnog sindroma kod određenog bolesnika. Osteofiti, unkover-tebralna artroza, intervertebralna artroza, suženja intervertebralnih prostora, mogu, ali ne moraju biti uzrok cervikalnog sindro­ma kod bolesnika koga ispitujemo. One se mogu videti i kod mnogih osoba starijeg ži­votnog doba koje nikada nisu imale cervi-kalni sindrom, niti ga u trenutku pregleda imaju. Istovremeno, kod mnogih osoba sa cervikalnim sindromom radiološki nalaz na vratnoj kičmi može biti normalan. Pou­zdanije informacije mogu se dobiti tehni­kama slikanja koje prikazuju i meka tkiva (kompjuterizovana tomografija i magnetna rezonancija).

Dijagnoza i diferencijalna dijagnoza

Dijagnoza cervikalnog sindroma porekla degenerativnih promena na vratnoj kičmi postavlja se na osnovu anamneze o bolu u vratu uz pojavu zračenja bolova u ruku ili glavu, kao i tipične kliničke slike cervikal­nog sindroma, cervikobrahialgije ili cerviko-cefalnog sindroma. Laboratorijske analize i radiografije retko doprinose razjašnjenju uzroka tegoba. U dijagnostici može pomo­ći neurološki i elektromioneurografski pre­gled. U diferencijalnoj dijagnozi treba misli­ti na bolove zbog zapaljenja tetiva, enteza, burza u ramenom pojasu, anginu pektoris, kompresivni sindrom u predelu aksile, bo­lesti tetiva, mišića i nerava ruku, kao i tumo­re i metastaze tumora u tom predelu. 

Prognoza

Bolest je akutna ili subakutna i kod ve­like većine bolesnika dolazi do smirivanja tegoba nakon lečenja. Ponovni ataci su mo­gući, ponekad su i česti, i zahtevaju pona­vljane intervencije. Kod malog procenta te­žih oblika sa motornim oštećenjima ili lezijom kičmene moždine prognoza je lo­šija. Kod zapaljenskih i malignih oboljenja kao uzroka cervikalnog sindroma, progno­za zavisi od prognoze osnovnog oboljenja. 

Lečenje

U akutnoj fazi bolesti neophodno je mi­rovanje uz rasterećenje vratnog dela kičme (ležanje u postelji uz pravilan položaj kičme i stavljanje Schanzovog okovratnika u faza­ma kada je bolesnik van postelje). Često se moraju dati i lekovi protiv bolova (nestero-idni analgetici), a ponekad se preporučuju i kratkotrajna davanja glikokortikoidnih pre­parata (dexason, urbason) radi smirivanja mehanički izazvanih zapaljenja i otoka kom-

Uzrok akutnih artritisa je različit. U da­ljem tekstu će biti navedeni akutni artritisi sa kojima se lekar najčešće sreće u svako­dnevnoj praksi.