Campylobacter (Kampilobakter)
Infekcija kampilobakterom se manifestuje kao akutna crevna infekcija sa kliničkom slikom gatroenteritisa, kolitisa ili u vidu septičkog oboljenja.
Bakterije iz roda Campylobacter su u vidu zakrivljenog, pokretnog, gram-negativnog štapića. Za humanu medicinu su značajni C.Jejuni, C.coli i C. fetus. C.jejuni i uglavnom izazivaju crevne, a C.fetus ekstraintestinalne infekcije. C.hepaticus uzrokuje akutni hepatitis, koji se u kliničkom pogledu ne razlikuje od akutnih virusnih hepatitisa.
Kampilobakterioze su zoonoze raspostranjene po celom svetu. Glavni rezervoar je digestivni trakt ovaca, svinja, koza, pasa, mačaka, goveda, konja, glodara i živine. Ekskreti inficiranih životinja mogu kontaminirati vodu i zemljište.
Do infekcije dolazi uglavnom putem konzumiranja zagađene hrane i vode. Glavni putevi prenosa su sveže, nepasterizovano mleko, sirevi od nepasterizovanog mleka (posebno kozji) zagađene površinske vode, nedovoljno termički obrađeno meso. Meso svinja i goveda odgovorno je za preko 70% sporadičnih slučajeva. Infekcija je moguća i tokom kontakta sa inficiranim životinjama (veterinari, zaposleni na farmama) kao i kućnim ljubimcima.
Infekcija kampilobakterom ostavlja izvestan imunitet Kod imunokompetentnih osoba tokom infekcije nastaju specifična antitela u serumu u IgM, IgG i IgA klasi, kao i sekretornogA antitela na površini sluznice digestivnog trakta.
Klinička slika
Inkubacioni period kod inficiranih osoba iznosi 1-7 dana, prosečno 2-4 dana. Najčešća manifestacija infekcije C.jejuni je akutni enteritis.
Simptomi bolesti mogu trajati od 1 do 7 dana, ali i duže. Često se u prodromalnom periodu, 12-24 časa pre pojave intestinalnih simptoma, javljaju glavobolja, bolovi u mišićima, povišena temperatura i bolovi u trbuhu.
Izgled proliva varira, od tipične enteritične stolice oba tipa, do hemoragične stolice ukoliko je zahvaćen i kolon.
Bolovi u trbuhu su najčešće grčeviti i popuštaju posle defekacije (pražnjenja). Bolest najčešće prestaje sama, oko 7. dana.
Ređe, bolest traje duže od nedelju dana i zahteva pomoć lekara.
Infekcija se može manifestovati i kao akutni kolitis sa visokom telesnom temperaturom, grčevima u trbuhu i krvavo-sluzavim prolivima.
Bolest obično traje oko 7 dana. U težim slučajevima moguć je i razvoj toksičnog megakolona sa perforacijom.
Ileocekalni bol (bol u donjem desnom delu trbuha) može biti jedina klinička manifestacija infekcije C.jejuni. U takvim slučajevima je došlo do razvoja terminalnog ileitisa sa mezenterijalnim limfadenitisom, pa infekcija veoma liči na kliničku sliku akutnog apendicitisa (upala slepog creva).
Povišena telesna temperatura može biti jedini znak ove infekcije. Ona može biti veoma visoka i kontinuirana, tako da se može pomisliti i na trbušni tifus.
Bakterijemija (prisustvo bakterija u krvi) se registruje kod oko 1% inficiranih C.jejuni i to najčešće kod starih osoba. Posledica bakterijemije može biti širenje infekcije u druga tkiva i organe, pa je moguća pojava endokarditisa, apscesa jetre, meningitisa, akutnog holescistisa, cistitisa i pankreatitisa. Kao komplikacije su registrovani i hemolitičko-uremični sindrom, intersticijalni nefritis i hepatitis.
Kasnije se pokazalo da je hepatitis uzrokovao poseban soj, nazvan C.hepaticus. Danas se smatra da je jedna od posledica infekcije C.jejuni i takozvani Guillain-Barreov sindrom, jer se u 10-30% slučajeva javlja posle infekcije C.jejuni.
Kako se postavlja dijagnoza?
Dijagnoza enteritisa i kolitisa uzrokovanog C.jejuni ili C.coli postavlja se na osnovu izolacije bakterije iz stolice. U slučaju bakterijemije mikroorganizam se može izolovati i iz krvi ili sadržaja punktata apscesa.
Serološka dijagnostika je još uvek nesigurna.
Kako se leče infekcije C. jejuni?
Kod enteritisa ili kolitisa primarna je nadoknada tečnosti i elektrolita.
Antibiotska terapija je rezervisana za teže slučajeve, kada se primenjuje erythromycin u dozi od 250-500 mg per os, 4 puta dnevno tokom 7 dana, ili ciprofloxacin u dozi od 500 mg per os, 2 puta dnevno, tokom 7 dana.
