Denga
To je akutna, transmisivna zarazna bolest koju izaziva virus denge.
Virus denge (4 serotipa) pripada rodu flavivirusa iz porodice togavirida. Sadrži pozitivni lanac RNK.
Bolest postoji širom sveta, osobito u tropskim krajevima i u oblastima ume-renog klimatskog područja (jugoistočna Azija, Indija, tropske oblasti Amerike). Ispoljava se sporadično ili u vidu velikih epidemija. Kod nas su mogući importovani slučajevi, jer se povratak avionom (sa Kube, iz Venecuele, Brazila, Indije, Kine itd.) može dogoditi tokom inkubacije bolesti.
Izvor i domaćin virusa su čovek i afrički i azijski primati. Prenosilac virusa su inficirani moski-to-komarci (Aedes aegypti, A.albopictus, A.polynesiensis).
Klinička slika
Većina infekcija protekne asimptomatski. Inkubacija traje 5-8 dana. Manifestne forme infekcije imaju dva oblika: klasična denga groznica i hemoragijska denga groznica.
Denga groznica nastupa iznenadnim porastom temperature (40 CC) praćenim groznicom, bolovima u mišićima i zglobovima, krstima, retroorbitalnim snažnim glavoboljama i iscrpljenošću. Febrilnost je kontinuirana tokom 2-7 dana. Često postoji bledoružičast egzantem, ponekad hepatosplenomegalija i generalizovana limfadenomegalija. Bolest je praćena relativnom bradikardijom i hipotonijom. Potom slede litički (postepeni) pad temperature praćen preznojavanjem, i njen ponovni porast nakon 1-2 dana, praćen skarlatiniformnim ili morbiliformnim egzantemom, koga nema na licu. Smatra se da su simptomi i znaci bolesti posiedica imunološkog odgovora organizma, posredovanog antitelima, a ne direktnog dejstva virusa. Rekonvalescencija je produžena, često traje nedeljama, a prognoza bolesti je dobra.
Hemoragijska denga groznica je u drugoj fazi svog toka praćena padom krvnog pritiska i kardiocirkulatomim kolapsom, purpurom, petehijama ili čkuirnozarna na koi i sluznicama, krvarenjima iz digestivnog trakta i hemoragijskim pneumonijama. Uglavnom se vida kod dece mlađe od 10 godina. Većina ovih pacijenata (90%) već je ranije imala infekciju virusom denge, samo drugim serotipom. Kod nepovoljnog toka bolesti može nastupiti denga-šok-sindrom (DŠS) sa smrtnim ishodom.
Infekcija stvara dugotrajan serotip-specifičan imunitet, ali i mogućnost hiperergijskog reagovanja (bolest imunih kompleksa) kod infekcije drugim serotipovima virusa.
Dijagnoza
Serološkim metodama je moguće dokazati antitela u krvi protiv virusa denge (RVK, test neutralizacije, tehnika imunofluorescentnih antitela). Antitela IgM klase mogu se dokazati i 3 meseca nakon infekcije (ELISA test, Imunoblot-test). Izolacija virusa je teška, ali moguća, na ćelijama moskitosa ili majmuna.
U krvnoj slici postoje leukopenija (2,0-4,0xl0YI) sa skretanjem ulevo, kao i trom-bocitopenija (ispod 100.000/ul). Protrombinsko vreme je produženo, a aktivnost serumskih transaminaza je umereno povišena.
Malarija, trbušni tifus, pegavac, leptospiroze i druge virusne hemoragijske groznice su najčešće bolesti koje ,treba diferencirati od denge.
Terapija
Efikasna specifična antivirusna terapija ne postoji. Neophodne su kontrole vitalnih funkcija, parenteralna rehidracija i strogo mirovanje bolesnika u postelji. Kod teških krvarenja indikovane su transfuzije krvi, supstitucija trombocita i nekih činilaca koagulacije. Primena salicilata i hepatotoksičnih lekova je kontraindikovana.
Potrebna je zaštita pacijenata od uboda komaraca (moskito-mreže) i borba protiv vektora. Profilaksa vakcinom je još u fazi istraživanja.
Kao i kod drugih virusnih hemoragijskih groznica, i ova bolest podleže obaveznoj prijavi u slučaju sumnje, obolevanja ili smrtnog ishoda.
